İnsanlar böbreklerinde oluşan 10 mmden küçük taşlar idrar kanalına düştüğünde şiddetli ağrı ile acile başvururken, bazen de müphem ağrılarla doktora başvurduğunda böbrek taşı olduğu saptanabilmektedir. Bu durumda gittiği doktor hastayı üroloji uzmanına yönlendirir. Üroloji uzmanı da hastaya çeşitli tedavi seçenekleri sunar. Hatta bu seçenekler her doktora göre değişebileceğinden kafası karışan hasta ne yapacağını şaşırır.
Doktor tedavi seçeneği sunarken bilgisi, tecrübesi ve el becerisine göre önerilerde bulunur. Bu konuda ben de görüşlerimi paylaşmak istedim.
10 mm den küçük taşlar
10 mmden küçük taşlar idrar kanalına düştüğünde şiddetli ağrılar yaparak üreter alt ucuna ( idrar kesesine giriş kısmı ) kadar ilerler. Bu kısımın ortalama çapı 2 mm olduğundan 2-3 mmlik taşlar hafif ağrılarla düşerken, 4-5 mmlik taşlar bir kaç gün sürebilen şiddetli ağrılarla genelde düşer. 5 mmden büyük taşlar ise burada takılıp kalır. Hem şiddetli ağrılara yol açar hem de böbrek kanallarında genişleme oluşturur. Bu böbrek fonksiyonlarının olumsuz etkilenmesi demektir. Bu taşlara endoskopik yöntemle müdahele ( üreteroreneskopi ) edilmelidir. İnce fiberoptik cihazla idrar yolundan girilerek taşa ulaşılır ve kırılarak dışarı çıkartılır. Kolay ve zararsız bir yöntem olduğu için hastaların karar vermede tereddüt etmemelidir.
10-20 mm arasındaki taşlar
Taş boyutu 10-20 mm ise taş düşme ihtimali olmadığı için bu hastalara vücut dışından ses dalgaları ile taş kırma yöntemi ( ESWL ) denenir. Ayrıca ESWL idrar kanalına düşen 5 mmden büyük taşlar için de kolay düşürmek için kolay bir seçenektir. Böylece büyük taşların bu yöntemle küçük parçalara ayrılarak daha kolay düşmesi sağlanabilir. Başarı oranı %80 oranındadır.
20 mm den büyük taşlar
Eğer taş kırılamıyor ya da 20 mmden daha büyükse cerrahi planlamak gerekir. Önceleri tek seçenek klasik yöntemle böbrek bölgesinden 20-25 santimlik bir kesi ile girilip böbreğe ulaşılır ve böbreğin toplayıcı sisteminden taş çıkartılırdı. Kesilen bölgeler uygun iplerle dikilerek işlem sonlandırılırdı. Bu ameliyat sonrası hastanın iyileşmesi uzun ve komplikasyon oranı daha fazla idi.
Teknolojinin ve bilimin ilerlemesini takiben son yıllarda yaygın olarak uygulanan cerrahi yöntem ise Perkütan nefrolitotripsi ( PNL ) dir. Bu yöntemle yapılan ameliyatda daha çabuk iyileşme ve komplikasyon oranı yönünden klasik cerrahiye göre daha avantajlıdır. PNL ameliyatında arka bölgeden böbrek toplayıcı sistemine 10 mm çapında bir kanül yerleştirilir. Kamera eşliğinde taş kırılarak çıkartılır.
Comments