Çevrelerindeki nesneleri tanımak amacı ile altı yaşından küçük çocuklar genellikle ellerini ve ağızlarını kullanırlar. Ağza alınan bu cisimler ya solunum ya da sindirim yollarında tıkanıklığa yol açarak çeşitli bulgular ile karşımıza çıkar. Mental problem veya kansızlık gibi rahatsızlığı olan çocuklarda bu kazalar daha sık izlenir.
Çevrelerindeki nesneleri tanımak amacı ile altı yaşından küçük çocuklar genellikle ellerini ve ağızlarını kullanırlar. Ağza alınan bu cisimler ya solunum ya da sindirim yollarında tıkanıklığa yol açarak çeşitli bulgular ile karşımıza çıkar. Mental problem veya kansızlık gibi rahatsızlığı olan çocuklarda bu kazalar daha sık izlenir.
Ev kazaları açısından dikkat edilmesi gerekenler;
v Kabuklu ve taneli çerez türü yiyeceklerin aspire edilmesi
v Küçük madeni para, düğme ve minik oyuncak parçalarının yutulması
v Nekroz ve darlığa neden olan alkali içerikli temizlik maddelerinin içilmesi
v Disk şeklinde piller
v Kemik parçası, toka, iğne, nazar boncuğu gibi keskin kenarlı cisimler
v Açık bırakılmış pencere ve balkon kapıları
Solunum sistemindeki yabancı cisimler
Belirti ve Bulgular
v Başvuru şikayetleri; morarma, öksürük ve solunum sıkıntısıdır.
Tedavi
v Trakea tıkanıklığına bağlı acil durumlarda, çocuğu öne doğru eğin ve sırtına eliniz ile hızlıca vurun. Eğer tıkanıklık devam ederse heimlich manevrası (karın boşluğunu kollar ile sıkıştırarak ani basınç uygulanması) yapılabilir.
v Bir yaş altında bu manevra karaciğer yaralanmasına neden olabileceği için, bebeği önkolunuza yüzüstü yatırıp elinizle çenesinden kavrayın. Kolunuzu üst bacağa dayayın, bebeğin başı aşağı doğru olacak şekilde (yerçekimini sağlamak üzere) tutarak, skapula kemiklerinin ortasına diğer elinizin topuk kısmıyla 5 kere sert ve hızlı darbeler vurun.
v Tedavide, cisim parsiyel tıkanıklığa neden olmuş ise genel anestezi altında bronkoskopi yardımı ile çıkarılabilir.
Sindirim sistemindeki yabancı cisimler
v Çocuklar tarafından en sık yutulan yabancı cisim, madeni paralardır. Bunun dışında; düğme, minik oyuncak parçaları, kemik parçası ve toka, iğne, nazar boncuğu gibi keskin kenarlı cisimleri yutan olgular da hastaneye başvurmaktadır.
Belirti ve Bulgular
v Özofagusta yutma zorluğu ve takılma hissi vardır. Uzun süre takılı kalan cisimler göğüs ağrısı, tükürük birikimi ve kusmaya neden olabilmektedir. İlerleyen dönemlerde yabancı cisimler, özofagusta perforasyon, fistül ve darlığa, ayrıca solunum sıkıntısına yol açabilmektedir.
Tedavi
Genel anestezi altında özofagoskopi en sık kullanılan cerrahi işlemdir.
Mideye inen yabancı cisimler piloru geçerse rektumdan çıkmaktadır. Bu olgularda bekle ve izle taktiği ile çocuğun bezinde cisim takip edilmelidir.
Cerrahi veya endoskopik tedavi uygulanacak durumlar:
Ø Tam özofagus tıkanıklığı
Ø Özofagus patolojisi olan çocuklarda gıdaya bağlı tıkanık (opere atrezi, koroziv yanığa bağlı darlık)
Ø Özofagusu delebilecek keskin cisimler (iğne ve ucu açık çengelli iğne)
Ø Özofagusda takılmış disk şeklinde piller (mukozal hasar ve delinme riski)
Ø Uzunluğu 4 cm veya çapı 2 cm’den büyük cisimler
Ø Birden fazla mıknatıs yutulması ve bağırsakta ilerleme olmaması
Ø Mide ve duodenumda 7 günden uzun kalan cisimler
Ø Bağırsak delinmesi, karın ağrısı, kanama ve darlığa bağlı kusma gelişmesi
İleri tanı ve tedavi amacı ile genel anestezi altında endoskopi veya laparotomi planlanabilir. Özofagusdaki yabancı cisimlerin çıkarılması veya mideye ilerletilmesi için foley balon, buji ve magill forsepsi de kullanılmaktadır.
Koroziv Özofagus Yanıkları
Asit içerikli temizlik maddeleri yüzeyel yanığa sebep olurken, alkali içerikli temizlik maddeleri likefaksiyon nekrozu ile özofagusun tüm katmanlarında yanığa neden olmaktadır. Bu hasarda etkili olan, koroziv maddenin konsantrasyon oranı ve içilen miktardır.
Belirti ve Bulgular
İlk muayenede ağız bölgesinde yanık mevcudiyeti araştırılmalıdır. Yutmada güçlük ve ağızda tükrük birikimi izlenir.
Tedavi
Kusma ve nazogastrik sonda uygulaması, midede nötralize olabilecek koroziv maddenin özofagusta tekrar hasara yol açabileceği için kesinlikle önerilmez.
Medikal tedavide; darlık gelişimini önlemek için kortikosteroid ve proton pompa inhibitörlerinin faydalı olabileceğine yönelik yayınlar mevcuttur, fakat yaygın olarak kullanılmaz.
Darlık tedavisinde aylık dilatasyon denenebilir. Tekrarlayan dilatasyon tedavisi sonrasında başarı elde edilemezse, darlık bölgesine kalıp yerleştirilebilir.
Tedavide başarı sağlanamaz ise darlık bölgesi eksize edilerek, kolon veya mide transpozisyonu uygulanabilir
Disk Şeklinde Piller
Son zamanlarda disk şeklindeki pillerin yutulması vakalarında artış görülmektedir. Bu piller büyük çoğunlukla sindirim sistemini sorunsuz terk ederken, çapı 2 cm’den büyük olanlar özofagusta takılabilmektedir. Sekiz saatten uzun takılmalarda perforasyon riski artmaktadır.
Belirti ve Bulgular
Yutma güçlüğü, ve solunum sıkıntısı görülebilir. Perforasyon gelişir ise göğüs ağrısı, halsizlik, cilt altı amfizem ve hematemez bulguları gelişebilir.
Bu hasar, pilin direkt bası nekrozu etkisine, fizyolojik ortamda elektrik akımı üretmesi ile kimyasal yanık oluşturmasına ve bütünlüğü bozulan pilin alkali içeriğinin neden olduğu mukozadaki likefaksiyon nekrozuna bağlı gelişmektedir
Tedavi
Özofagusta takılı kalan piller özofagoskopi ile çıkarılabilir. Mideye düşen piller ise bağırsak motilitesi hızlandırılarak takip edilmelidir. İki gün içinde mideyi terk etmeyen veya bütünlüğü bozulan piller cerrahi yöntem ile çıkarılmalıdır.
Yüksekten Düşme
Çocuklar açık pencere veya balkondan, yüksek koltuk ve yataktan zemine düşebilmektedir.
Göğüs kafesi esnektir ve karın içi organları koruyamadığı için genelde künt göğüs ve karın travmalarına neden olmaktadır. Düşmeye bağlı akciğer, karaciğer, dalak ve böbrek hasarı gelişebilmektedir.
Belirti ve Bulgular
Karın ağrısı, fışkırır tarzda kusma, kanamaya bağlı halsizlik olabilmektedir.
Mediasten hareketli olduğu için künt travma sonucunda kalp ve trakeanın yer değiştirmesi, pnömotoraks ve hemotoraks görülebilmektedir. Bu da solunum sıkıntısı ve göğüs ağrısı şikayetlerine neden olmaktadır.
Tedavi
v Hemodinamik bulgular stabil ise kanamalı çocuklar hasarın derecesine göre, yoğun bakımda hareketsiz bir şekilde takip edilmelidir. Konservatif tedavide oral alım kesilmeli, nazogastrik sonda takılmalı ve damar yolundan sıvı ve antibiyotik tedavisi başlanmalıdır. Taburcu edildikten sonra da 2- 3 ay süresince fiziksel aktivite kısıtlaması önerilmelidir.
v Cerrahi tedavi ne zaman uygulanır?
Ø Serbest hava varlığında
Ø Kan transfüzyonuna rağmen hemodinamik stabilite sağlanamadığında
Ø Karın içinde serbest sıvı varlığında (perforasyona bağlı bağırsak içeriği)
Ø Karın bölgesi fizik muayene bulgularında kötüleşme geliştiğind
Ev kazalarını önlemek için;
Ø Pencereler için güvenlik kilidi kullanılması
Ø Balkon kapılarının kilitli tutulması
Ø Yatak etrafında güvenliğin sağlanması
Commenti